Devlerin işçisinin maaşı ortalama 82 bin lirayı geçti

Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşunun açıklanan rakamları arasında belki de en ilginç olanı devlerin çalışanlarına ödediği ücretteki artışın (aynı dönemde enflasyon oranı yüzde 45 iken) yüzde 91 artmış olmasıydı.

500 büyük dev şirket 2023’te sayısı 788 bin olan işçilerine 425 milyar lira ücret öderken 2024’te çalışan sayısı 803 bine ödenen ücret ise 813 milyar liraya çıktı. Ödenen ücret çalışan sayısına ve 12 aya bölündüğünde 500 büyük şirkette çalışanların ortalama ücretlerinin brüt 44 bin liradan yine brüt 82 bin liranın üstüne çıkarak azımsanmayacak bir düzeye ulaştığı anlaşıldı. Bu rakam 2024’te 23 bin 502 lira olan brüt asgari ücretin 3,5 katına denk geliyor.

Hesaplanan rakam yukarıda yazdığımız gibi brüt tutarları ifade ediyor. Çalışanlar için ödenen vergi ve SGK maliyetleri çıktığında 500 büyük devin çalışanlarının 2024 boyunca ortalama yaklaşık 55 bin lira net maaş aldığı anlaşılıyor. Her ne kadar toplam rakam işçiler ve genel müdür, CEO gibi üst düzey yöneticileri kapsasa ve aynı zamanda ikramiye ve tazminatları içerse de asgari ücretin 3,5-4 katına yaklaşan ücretlerin patronların bonkörlüğünden çok sanayi işçilerinin sendikalı olmalarından kaynaklandığını vurgulamak lazım.

Uygulanan ekonomik program nedeniyle satışları reel olarak yüzde 3,4 düşen (nominal artış yüzde 36,3) ve 10,3 trilyon lira olan şirketlerde bir başka dikkat çeken rakam kısa vadeli borçlarının yüzde 41,7’den yüzde 48,5’e düşmüş olması. Normal şartlarda faizlerin düştüğü ekonominin kırılgan olduğu dönemlerde kısa vadeli borç artar. Ancak şu anda şirketler kısa vadeli TL krediler çok yüksek faizli olduğu için döviz kredisi kullanıyor. Döviz kredisinde de avantajlardan faydalanmak için 1 yıl 1 gün olarak geçen kredi vadesi uzun vadeli kredileri artırmış gibi gösterdi.

İlginç bir tablo da 2014’te 640 milyar lira faaliyet karı elde eden devlerin bu tutarın neredeyse tamamını yani 618 milyar lirasını faiz olarak bankalara ödemesi. Ancak şirketlerin bir bölümü 618 milyar lira faiz ödemesi yaparken bir bölümü de 603 milyar lira faiz geliri elde etti. Net olarak bakıldığında ise 500 dev faiz dahil üretim faaliyet dışı 402 milyar lira kar etmiş oldu. Döviz kredileri ve döviz işlemleri nedeniyle de şirketler toplamda net 35 milyar lira zarar etti.

Faaliyet karı yüzde 31,6 azalışla 937 milyardan 641 milyara inen İSO 500 şirketlerinin Faiz Amortisman Vergi Öncesi Kar (EBİTTA) rakamı ise yüzde 12 artış ile 1 trilyon 317 milyar liraya çıktı. Faaliyet karı ile EBİTTA arasında bu denli fark oluşması enflasyon muhasebesi nedeniyle artan amortismandan kaynaklandı.

2024’te İSO 500’de zarar eden kuruluş sayısının 96’dan 152’ye çıktığını ve kar eden kuruluş sayısının da 404’ten 348’e indiğini de hatırlatıp 500 büyük arasına adını yazdıran yabancı kuruluş sayısının 116’dan 124’e yükseldiğini de belirtelim. Son olarak devlerin özkaynaklarının yüzde 31,6 borçlarının ise yüzde 45 artmış olmasına rağmen özkaynak oranının yüzde 50’nin üstünde kalmış olması şirketlerin hanesine artı olarak yazılacak gelişme olarak araştırmada yerini aldı.

Post Views: 5

Tweetle

Paylaş

0 Paylaşımlar